Highlights of Iran’s history
نگاهی به تاریخ ایران
|
|
Medes Vor-Achämenidisches (von 7,000 v. Chr.) | |||
| 4,000-2,000 | The First Cities Emerge in Mesopotamia: 4000-3000 BCE (Iraq) Bronze Age settlements of Tappeh Sialk, Susa, Tappeh Gyian, Tappeh Hasanlu, and Teppeh Hessar. دودمان یکم امپراتوری مصر | ||
| 2750 | (Babylon) Namensgebung für die wichtigsten Sternbilder des nördlichen Himmels. دودمان دوم امپراتوری مصر The Ancient Egyptians Build the Great Pyramid of Giza for Pharaoh Khufu: 2560 BCE (Egypt) Babylonian King Hammurabi Issues the Code of Hammurabi, One of the Earliest Legal Codes: 1754 BCE (Iraq) | ||
| 1,200 | Zenith of Elamite Kingdom. Iron Age. Settlement of Chogha Zanbil in Khuzestan. ۱۲۷۹–۱۲۱۳ رامسس یکم , رامسس دوم | ||
| 844 | First mention of Iranians in Assyrian texts. The Rise of Ancient Greek Civilization: 800-336 BCE (Greece) | ||
| 728-675 | Deioces grosste Medisches Reich. شاهنشاهی ماد 753 BCE: Legendary date of founding of Rome | ||
| 722 | Founding of Hagmatana (modern Hamadan). | ||
Achämenidisches Persien (700-330 v. Chr.) | |||
| 700-675 | Achaemenes. هخامنشی | ||
| 675-640 | Cyrus I is the grandfather of Cyrus the Great | ||
| 648 | Assyrer zerstören elamitisches Susa. آشوری ها شوش را نابود می کنند | ||
| 640-600 | Cyrus I.(kourosh, kouros) | ||
| 630-533 | Zoroaster und Gründung der Zoroastrier. زرتشت | ||
| 612-606 | Meder und Babylonier stürzen das Assyrische Reich. مادها و بابلی ها امپراتوری آشور را سرنگون می کنند Zerstöung von Nineveh. تخریب نینوا |  | |
| 600-599 | Cambyses I. (Kambiz) | ||
| 599-530 | Cyrus II, (kourosh, kouros the Great) der Grosse. Start of Achämenid Empire کوروش بزرگ he established a large empire stretching from the Mediterranean in the west to eastern Iran, and from the Black Sea in the north to Arabia. He was killed in 530 BC during a campaign in the north-eastern part of his empire فیثاغورس (۵۶۹–۵۰۰ پیش از میلاد) | ||
| 530-522 | Cambyses II.کمبوجیه دوم Cambyses erobert Ägypten. تسخیر مصر The Life of Confucius and Birth of Confucianism: 551-479 BCE (China) | ||
| 522-486 | Darius I, der Grosse. Steinrelief am Berg Bisotun. داریوش بزرگ Wiedererstehen von Susa. Persepolis. Darius erweitert das Reich vom Indus bis zum Nil und Donau. Grabkammer von Darius bei Naqsh-e Rustam. Revival of Susa. Persepolis. Darius broadens the Empire from the Indus to the Nile and Danube. Tomb of Darius at Naqsh-e Rustam. سقراط The Life of the Buddha and Birth of Buddhism: 563-400 BCE (India) |  | |
| 486-464 | خشایارشا | ||
| 464-425 | Xerxes I Artaxerxes I. اردشیر یکم افلاطون | ||
| 420-404 | Darius II. داریوش دوم مصر از خاک ایران جدا شد Demokrit (ca. 470-400) | ||
| 404-358 | Artaxerxes II اردشیردوم Aristoteles ارسطو (384-322 v.Chr.) | ||
| 358-338 | اردشیرسوم مصر باز پس گرفته می‌شود | ||
| 336-330 | Darius III. داریوش سوم Alexander the Great invades Iran, destroys the uncompleted Persepolis, and takes the Iranian Empire. در شاهنامهٔ فردوسی داریوش سوم با نام «دارا» شناخته می‌شود |  | |
| 302-309 | Hormazd II | ||
Seleucids (Arsacids) and Parthian’s Empire(312 v.Chr. – 224 n. Chr.) : سلوکیان و اشکانیان | |||
| 312-281 | Antiochos I Soter. | ||
| 281-261 | Antiochos II Theos. | ||
| 261-246 | Seleucid II Khallinikos | ||
| 246-225 | Antiochos Hierax Seleucus Soter.Unification of China under Emperor Qin Shi Huang, Who Begins Building The Great Wall: 221-206 BCE | ||
| 225-223 | ارشک | ||
| 223-186 | Antiochos III Megas. | ||
| 187-175 | Seleucus IV Philopator. | ||
| 175-163 | Antiochus IV Epiphanes. | ||
| 163-162 | Antiochos V Eupator. | ||
| 161-138 | Mithridates I gründet das Parther-Reich. مهرداد یکم | ||
| 138-124 | Phrates II. | ||
| 124-123 | Artabanus II. | ||
| 123-87 | Mithridates II. Höhepukt des Parther-Reiches. مهرداد دوم | ||
| 87 v.-224 n. | Untergang des Parther-Reiches und Aufstieg von Rom. Julius Cäsar 100 v. Chr. +44 v. Chr کلئوپاترا (۶۹ تا ۳۰ پیش از میلاد) 4 BCE: Birth of Jesus Augustus 43 v. Chr. – 14n. Chr. Tiberius 14-37 n. Chr. Caligula 37-41 49 BCE: Julius Caesar and his army cross the Rubicon, starting Roman Civil War Nero 54-68 Trajan 98 – 117 Hadrian 117 – 138 Marc Aurel 161 – 180 Diocletian 284 – 305 Constantinus 306 – 337 | ||
Sassanians (224-651) |  | ||
| 224-240 | Artaxerxes I اردشیر بابکان (Ardashir I Son of Papak) He over throws the Parthians and founds the Sassaniian Empire, his capital Ctesiphon. | ||
| 240-270 | Shapur I شاپور یکم (Son of Ardashir I) Er dringt in das Römische Reich ein (252-261), und nimmt Kaiser Valerian gefangen (260). He invades Roman Empire and capturing the Emperor Valerian in 260. |  | |
| 270-271 | Hormuzd I (Son of Shapur I) هرمز یکم | ||
| 271-274 274-293 | Bahram I.(Varhran I ) Son of ShapurI بهرام یکم Bahram II.(Varhran II ) Son of Shapur I بهرام دوم |  | |
| 283 | The Emperor Garus takes Cteisphon, cedes Armenia and north Mesopotamia to Rome. | ||
| 293 | Bahram III (Son of Bahram II) بهرام سوم | ||
| 293 – 302 | Narseh (Son of Shapur I) نرسه | ||
| 302-309 | Hormuzd II. Son of Shapur I. هرمز دوم |  | |
| 309-379 | Shapur II. شاپور دوم | ||
| 363 | Shapur III defeats Julian the Apostate in battle, regaining Armenia and north Mesopotamia. | ||
| 379 | Friedensvertrag mit Rom. | ||
| 379-383 | Artaxerxes II. (Ardashir II) اردشیر دوم (Brother, son or nephew of Shapur II) | ||
| 383-388 | Shapur III. (Son of Shapur II) شاپور سوم | ||
| 388-399 399-420 420-438 | Bahram IV.(Son of Shapur III) بهرام چهارم Yazdegerd I. (Son of Varhran IV) یزدگرد یکم Bahram V (Son of Yazdgard I) بهرام گور |  | |
| 438-457 | Yazdegerd II. (Son of Bahram V) یزدگرد دوم | ||
| 410 425 457-459 | Alaric erobert Rome. Weiße Hunnen Überfallen Khorasan. Hormuzd III. هرمز سوم | ||
| 459-484 484-488 488-497 | Firuz. (Peroz) Son of Yazdgard II پیروز یکم Balash. (Valkash) Brother of Peroz I بلاش Kavadh قباد یکم | ||
| 496-498 | Zamasp Son of Peroz I جاماسپ |  | |
| 488-531 531-579 570 | Kavad I انوشیروان Geburt des Propheten Mohammed. Yemen unter persischer Kontrolle. | ||
| 579-590 | Hormuzd IV. Son of Khusro I. هرمز چهارم | ||
| 590 | Khosrow I (Khusro I) خسرو پرویز خسرو و شیرین دومین منظومه از مجموعه‌ی پنج گنج نظامی | ||
| 590-591 | Varhran VI بهرام چوبین () | ||
| 597 590-628 | Vistahm Brother-in-law of Hormazd IV ویستهم Khosrow II. Son of Khusro I | ||
| 628 | Kavad Shirö, a son of Khosrow II, was proclaimed king as Kavad II on the death of his father in the spring of 628 AD. | ||
| 628-629 | Ardashir III Son of Kavad II اردشیر سوم | ||
| 629-631 | Khusro III Nephew of Khusro II خسرو سوم | ||
| 631-632 | Hormazd V Grandson of Khusro II خسرو چهارم | ||
| 632 | Tod des Propheten Mohammed. | ||
| 629-631 | Khusro III Nephew of Khusro II | ||
| 632-651 | Yazdegerd III, Grandson of Khusro II. der letzte Sassanidische Herrscher. Yazdegerd III, the last Sassaniian Monarch. | ||
| 641 | Die Araber besiegen Perser bei Nahavand. Persien ist formal dem Arabischen Imperium einverleibt. The Arabs defeat the Iranians at Nahavand. Iran is Formally annexed to the Arab empire. | ||
| 651 | Tod von Yazdegerd III, dessen Familie und Anhänger nach China geflohen sind. یزدگرد سوم Death of Yazdegerd III, whose family and followers flee to China. | ||
Arabs Frühislamische Zeit (661-750)Ummayadisches Kalifat (Arabs – Umayyad Caliphate), riegiert von Damaskus | |||
| 634-644 | Umar | ||
| 661 | Mordanschlag auf Imam Ali, von Kharijia Fanatikern, bei Kufa. | ||
| 650-656 | Uthman (Osman) | ||
| 656-661 | Ali کشته شدن به دست ابن ملجم مرادی | ||
| 661-680 | Mu’awiya I مُعاویه بن ابی سُفیان اوّلین خلیفهٔ امویان | ||
| 680-683 | Yazid I son of Mu’awiya I یزید پسر معاویه یزید بن معاویه در اطراف دمشق به علت برخورد پاره‌سنگی که از منجنیقی پرتاب شده بود و به یک طرف صورت وی برخورد کرده بود مرگ وی را همراه داشت حسين امام born 625 in Medina – 680 in Kerbela (3te) | ||
| 683-684 | Mu’awiya II معاویه پسر یزید | ||
| 684-685 | Marwan I مَروان بن حکم | ||
| 685-705 | Abd-al-Malik (عبدالملک بن مروان ۲۶-۸۶هجری (خونخوارترین خلیفه این خاندان | ||
| 705-715 | Al-Walid I ولید پسر عبدالملک | ||
| 715-717 | Suleyman سلیمان پسر عبدالملک | ||
| 717-720 | Umar II عمر بن عبدالعزیز | ||
| 720-724 | Yazid II یزید بن عبدالملک | ||
| 724-743 | Hisham هشام بن عبدالملک | ||
| 743-744 | Al-Walid II ولید بن یزید | ||
| 744 | Yazid III, Ibrahim یزید بن ولید | ||
| 744-750 | Marwan II مروان بن محمد مروان ثانی در جنگی که با سپاهیان ابومسلم خراسانی و بنی عباس کرد مغلوب شد و به مصر گریخت و در آنجا به دست یکی از طرفداران بنی عباس کشته شد و سر او را برای سفاح فرستادند. | ||
Arabs – Abbasid Caliphate(750 – 821) خلافت عباسیان | |||
| 750-754 | Abu al-Abbas al-Saffah. سفاح (اولین خلیفهٔ عباسی) امام صادق born. 695(?) in Medina – 765 in Medina / ermordet (6te) امام هفتم، یکی از این سه فرزند امام صادق باشند: بزرگ ترین فرزند امام صادق اسماعیل عده ای نیز معتقد بودند که اسماعیل واقعا از دنیا رفته، اما قبل از وفاتش، فرزند خود محمد بن اسماعیل را به جانشینی انتخاب نموده است! این گروه که در آن زمان، “مبارکیه” نام داشتند عبدالله افطح؛ فرزند بعدی امام صادق؛ که از اسماعیل کوچک تر و از امام کاظم بزرگ تر بود، همان ذهنیتی که در میان شیعیان وجود داشت مبنی بر این که بعد از رحلت یک امام، فرزند بزرگ تر او، جانشین پدرش خواهد شد، در شکل گیری این جریان که به “فطحیه” نامیده می شد اسماعیلیان گروهی از شیعیان هستند که به امامت اسماعیل، فرزند جعفر صادق، اعتقاد دارند. میان اینان سبعیه او را امام هفتم و غائب به حساب می‌آورند، اما مستعلیه و نزاریه امام ششم؛ در ادامه خط امامت، مستعلیه طیب بن منصور ابوالقاسم را امام بیست و یکم و غائب می‌دانند. خط امامت نزاریه نیز تا به امروز ادامه پیدا کرده‌است و امام زمان و چهل و نهم آنها، کریم آقاخان است. | ||
| 754-775 | Al-Mansur, regiert von Baghdad aus. منصور (خلیفه) | ||
| 775-785 | Al-Mahdi مهدی (خلیفه) | ||
| 785-786 | Al-Hadi هادی (خلیفه) | ||
| 786-809 | Harun al-Rashid هارون الرشید در شهر ری به دنیا آمد و در چهل و پنج سالگی بر اثر بیماری در خراسان درگذشت 0770-0840 Mohanmmad Khwarizmi (born at Khwarizm, a town south of river Oxus in present Uzbekistan.) |
| |
| 809-813 | Al-Amin امین (خلیفه) وقتی هارون به خاطر بیماری در طوس وفات نمود، همهٔ قلمروی اسلامی بدون هیچ گونه خلاف، با امین بیعت کردند، اما مأمون در آن هنگام برای اجرای دستور پدرش یعنی دفع شورش در خراسان به سرمیبرد، و از حضور در مراسم بیعت با امین عذر طلبید | ||
| 813-833 | Al-Mamun مَأموُن پسر هارون‌الرشید خلیفه عباسی مأمون علی بن موسی الرضا را به شهادت رساند (born 811 in Medina(?) – 835 in Bagdad) | ||
Iranian intermezzo (821 – 1055) | |||
| 864-892 | Nasr I نصر یکم سامانی پدر او احمد، پدربزرگش اسد و نیای او سامان‌خدا بود.
او در روستایی به‌نام بَنُج رودک (پنجکنت در تاجیکستان امروزی) در ناحیه رودک در نزدیکی نخشب و سمرقند به دنیا آمد حسن عسکری یازدهمین امام born 846 in Medina(?) gest. 874 Samarra/Irak / ermordet امام مهدی born. 869 in Samarra. wahrscheinlich eines natürlichen Todes 940 / 941 (12te) | ||
| 892-907 | Ismail اسماعیل برادر نصر حاکم بخارا شد که بعد از مرگ نصر، زمامداری سلسله سامانیان را به دست گرفت و سمرقند را پایتخت خود برگزید. | ||
| 907-914 | Ahmad احمد | ||
| 914-942 | Nasr II آل بویه ، (۳۲۰–۴۴۷ ق / ۹۳۲–۱۰۵۵ م) از دودمان‌های دیلمیان زیدی | ||
| 942-954 | Nuh I نوح | ||
| 954-961 | Abd al-Malik I عبدالملک بن نوح، معروف به امیر رشید | ||
| 961-976 | Mansur I منصور یکم سامانی (ابوصالح منصور بن نوح) معروف به امیر سدید | ||
| 976-997 | Nuh II (نوح بن منصور) معروف به امیر رضی دقیقی، بزرگترین شاعر پایان دوران سامانی، و از وی خواست، حماسه ایران پیش از اسلام و آداب و رسوم باستانی را، که فقط در تصانیف قوّالان و قصه‌گویان باقی مانده بود، به رشته نظم درآورد. دقیقی، ضمن استفاده از شاهنامه ابومنصوری و مسعودی، حماسه‌سرایی خود را آغاز کرد، اما هنوز بیش از هزار بیت در شرح سلطنت گشتاسب و ظهور زرتشت نسروده بود که به نوشته شاهنامه «به دست یکی بنده بر کشته شد». فرمان نوح و کوشش دقیقی اما یکی از پایه‌های شکل گرفتن شاهنامه فردوسی در آینده را بنیاد | ||
| 997-999 | Mansur II منصور دوم سامانی | ||
| 999 | Abd al-Malik عبدالملک دوم سامانی (عبدالملک بن نوح) و ملقب به ابوالفوارس در جلسه‌ای که بکتوزون (از سرداران صاحب عنوان دربار در زمان منصور بن نوح) در روز چهارشنبه دوازدهم صفر سال۳۸۹قمری که برای مشخص شدن تکلیف محمود غزنوی تشکیل داده بود، منصور دوم را بازداشت کردند و پس از گذشت یک هفته چشمانش را میل داغ نهادند و پس از آن او را به بخارا فرستادند و برادر خردسالش عبدالملک بن نوح را بر تخت امارت نشانده و با وی بیعت نمودند اما ۱۰ ماه بعد توسط قراخانیان دستگیر شد و حکومت سامانی با دستگیری او به پایان رسید. ابوریحان بیرونی Abu Bekr ibn Muhammad ibn al-Husayn Al-Karaji (953 – 1029) | ||
Ghaznavid (Khurasan) سلطنت غزنویانGhaznavidische Dynasty steigt im Osten auf, fordern die Samaniden heraus. سلسله غزنویان مدت: 224 سال 962 تا 1186 حوزه حکومت: خراسان، سیستان، افغانستان، کرمان، سرحدات، پنجاب، اصفهان، گیلان و مازندران، کردستان، همدان پایتخت: غزنین فرمان روایان: سبکتکین، سلطان محمود غزنوی، سلطان محمد، سلطان مسعود ادامه تاریخ غزنویان فوق العاده در هم و برهم است که انباشته شده از دروغ های تاریخی است. با سرنگونی سامانیان و روی‌کارآمدن ترکان وضع اسماعیلیان از آنچه بود بدتر شد. در کنار دیگر دگراندیشان اسماعیلیان نیز مورد آزار و کشتار سلطان محمود غزنوی قرار گرفتند. محمود در این کشتار با دستگاه خلیفه‌گری بغداد همدست بود. بزرگترین کسی که در زمان غزنویان قربانی کشتار اسماعیلیه شد و به گفته بیهقی به تهمت قرمط‌گری گرفتار آمده بود حسنک وزیر بود که به دار آویخته شد. | |||
| 861-872 | Tahiridische Dynasty in Khorasan. | ||
| 977- 997 | سبکتگین | ||
| 997- 998 | Ismail I (اسماعیل) | ||
| 998- 1030 | Mahmud سلطان محمود غزنوی اولین حمله محمود به هند شمالی در ۲۸ نوامبر ۱۰۰۱ آغاز گردید. عنصری انوری مولوی 1207 –1273 | ||
| 1030-1040 | Muhammad محمد محمد به توطئه مادر و عمه سلطان مسعود در روزهای برگزاری جشن‌های شادی عید رمضان بازداشت شد و او را در دژی زندانی کردند. پس از چندی مسعود کسانی را فرستاد تا به چشمانش میل کشیده کورش کردند | ||
| 1041- 048 | Masoud I مسعود | ||
| 1048-1049 | Muhammad (restored) Maudud مودود | ||
| 1049-1051 | Masoud II مسعود دوم | ||
| 1051-1052 | Ali ابوالحسن علی بن مسعود بن محمود غزنوی ملقب به بهاءالدوله سلطان غزنوی بود. | ||
| 1052- 1059 | Abd al-Rashid Toghril Farokhzad فرخزاد در زمان سلطنت فرخزاد بود که نخستین بار عبارت السلطان المعظم بر سکه‌های غزنوی دیده شده‌است. | ||
| 1059-1099 | Ibrahim ابراهیم در هرات چشم به جهان گشود. او نهمین و واپسین پسر سلطان مسعود غزنوی بود. | ||
| 1099-1115 | Masoud III مسعود سوم | ||
| 1115-1116 | Shirzad (شیرزاد) | ||
| 1116-1117 | Arslanshah (ارسلان‌شاه) | ||
| 1117-1157 | Bahramshah بهرام شاه Ghurid Empire Shansabani Dynasty (Afghanistan) بهرام‌شاه پس از شکست در راه هندوستان درگذشت. سنایی غزنوی کتاب حدیقةالحقیقه خود و ابوالمعالی نصرالله منشی، کلیله و دمنه را به نام این پادشاه نوشتند. بهرام‌شاه هم‌چنین با مسعود سعد سلمان و حسن غزنوی مصاحبت داشت. | ||
| 1157-1160 | Khusrowshah (خسروشاه) | ||
| 1160-1186 | Khosrow Malik (خسروملک) | ||
| Ferdowsi, Dichter und Verfasser des Shahnameh. (ca. 950-1020) ابوالقاسم فردوسی توسی Ferdowsi, poet of the Shahnameh. The Shahnameh or The Epic of Kings is one of the definite classics of the world. It tells hero tales of ancient Persia.An important feature of this work is that during the period that Arabic language was known as the main language of science and literature, Ferdowsi used only Persian in his masterpiece. As Ferdowsi himself says “Persian language is revived by this work”. |  | ||
| Avicenna (Ibn Sina), Philosoph und Arzt.(980-1036) Avicenna, philosopher and physician.Ibn Sina was born in 980 C.E. in the village of Afshana near Bukhara which today is located in the far south of Russia and died in 1037 in Hamadan His medical masterpiece was the Canon of Medicine. His other masterpiece, the Book of Healing, is a philosophical treatise dealing with the soul. Avicenna’s interpretation of Aristotle followed to some extent that of the Neoplatonists. The book Canon and Therapy by the distinguished Persian philosopher and physician Ibn Sina, was thought in many European schools of medicine till 18th Century. |  | ||
Seldschuken (1040-1194) سلجوقیانخوارزمشاهیان غزهای ترکمانسلجوقیان مدت: 183 سال 1037 تا 1220 میلادی حوزه حکومت: تمام سرزمین های ایران بزرگ فرمان روایان: طغرل، الب ارسالان برادر زاده طغرل، جلال الدین ملک شاه پسر اسب ارسلان، ملک شاه، محمود، برکیارق، سلطان سنجر، محمد، ترکان خاتون، در زمان سلجوقیان حسن صباح در ایران رهبری اسماعیلیان را به دست گرفت. مرکز تبلیغ و مقاومت خویش را به کوه‌ها و دژهای کوهستانی رساند و خودش در دژ افسانه‌ای الموت آشیان گرفت. پس از استوار شدن از مصر برید و جداگانه و مستقل به دعوت پرداخت. این روزگار دوران اوج اسماعیلیان بود. حسن صباح برای پیشبرد آرمان‌های اسماعیلی دست به یک رشته ترورها زد. | |||
| 1038- 1063 | Seljukische Türken üerfallen Persien unter Tughril Beg. طغرل بیک (۴۵۵–۳۸۵ هجری قمری/۱۰۶۳–۹۹۳ میلادی) اولین سلطان و مؤسس سلسلهٔ سلجوقیان بود Seljuk Turks invade Iran under Tughril Beg. طغرل | ||
| 1055 | Tughril beendet Buvahidische Herrschaft. او در فاصله سال‌های ۴۴۶–۴۳۲ ه. ق، با توسل بر لشکرکشی مناطق وسیعی از سرزمین ایران شامل عراق عجم و جبال را به تصرف خویش درآورد و حکومت آل بویه را در این سرزمین پایان بخشید. در پی فتح ری و بازسازی آن، این شهر را پایتخت خویش قرار داد؛ اما پس از تسخیر اصفهان شهر را به پایتختی خویش برگزید. او سپس با حمله به آذربایجان، آن سرزمین را تحت فرمان خویش درآورد و در ادامه با لشکرکشی به ارمنستان بیزانس و سرزمین‌های روم شرقی، قلمرو خویش را وسعت بخشید. | ||
| 1063-1072 | Alp Arsalan. الب ارسالان برادر زاده طغرل | ||
| 1072-1092 | Malik Shah. Höhepunkt der Seljukischen Macht. پسر آلب ارسلان جلال‌الدوله ملکشاه | ||
| 1090-1257 | Ismailii Gesellschaft der Assassiner unter den ‘Herrscher des Berges’ terrorisieren den Norden Persiens vom Tal Alamut aus. Ismailii Society of Assassins under the Master of Mountains terrorize northern Iran from the Valley of Alamut. با مرگ ملکشاه مادر محمود، ترکان خاتون، خلیفه المقتدی را مجبور به خطبه خواندن به نام محمود کرد و به این ترتیب محمود در حالی که چهار سال و اندی بیش نداشت به پادشاهی برگزیده شد و پس از فرار برادرش برکیارق از اصفهان به ری محمود در اصفهان تاجگذاری کرد. | ||
| 1092-1105 1105 | Berk Yaruq رکن‌الدین ابوالمظفر برکیارق (و نیز برکیاروق) پنجمین پادشاه دودمان سلجوقیان ایران بود. Abu-Rayhaan-e-Birooni (1099-1177 A.D) | ||
| 1105-1118 | Muhammad I غیاث الدنیا و الدین محمد | ||
| 1118-1157 | سلطان سنجر Sultan Sandschar. Ende der Seljukischen  Herrschaft in Persien. خوارزمشاهیان مدت: 78 سال 1138 تا 1216 میلادی حوزه حکومت: خیوه و بخارا و خوارزم فرمان روایان: قطب الدین محمد، اتسز، ایل، ارسلان، تکش، سلطان محمد اتابکان آذربایجان مدت: 89 سال 1136 تا 1225 میلادی حوزه حکومت: آذربایجان فرمان روایان: ایلدگز، محمد جهان پهلوان پسر ایلدگز، قزل ارسلان برادر محمد اتابکان آذربایجان مروج و مشوق ادبیات فارسی بوده، نظامی و خاقانی معاصر قزل ارسلان بودند. اتابکان لرستان یا هزار اسبی مدت: 191 سال 1148 تا 1339 میلادی حوزه حکومت: لرستان فرمان روایان: ابوطاهر محمد، یوسف شاه، اتابکان فارس یا سلغریان مدت: 140 سال 1148 تا 1287 میلادی حوزه حکومت: فارس امرا: سلغر، زنگی، سعد، ابوبکر پسر سعد | ||
| 1146-1224 | Attar, mystischer Poet aus Mantiq at-Tair. عطارنیشابوری . مرگ عطار به هنگام حملهٔ مغول بود؛ وی در نزدیکی دروازه شهر به دست سربازان مغول کشته شد. | ||
| 1207-1273 | نظامی Nizami, Poet der Makhzan al-Asrar. King Suryavarman II of the Khmer Empire Builds Angkor Wat : 1150 CE (Cambodia)
| ||
Mongolische Ilchane (1206–1355) | |||
| 1219-1227 | Dschingis Khan erobert Persien. سعدی 1210-1292 میلادی 580-670 خورشیدی پس از مرگ حسن صباح جانشینانش راه نبرد با خاندان‌های ترک چیره بر ایران را پی گرفتند. تا این که با تازش مغول‌ها به ایران به ناچار با سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه در یک سنگر جا گرفتند و با مغولان به ستیز پرداختند؛ ولی سرانجام رهبر اسماعیلیان الموت در سال ۶۵۱ در برابر هلاکوخان گردن فروآورد و چندی پس از آن به دست مغول‌ها کشته‌شد. مغولان دژها را یکی پس از دیگر گشودند و کشتار بزرگی از اسماعیلیان کردند. از این پس اسماعیلیان مقاومت را در دژهای خویش در شام و لبنان پی‌گرفتند. | ||
| 1256-1265 | Hulagu Khan. هولاكو | ||
| 1258 | Mongolen plündern Baghdad. Ende des Abbasidischen Kalifats. | ||
| 1260 | Mongols erobern Aleppo, Hama, Damaskus. | ||
| 1265-1284 | Abaqa. اباقاخان جانشین هلاکو خان و دومین پادشاه از سلسله ایلخانان ایران است Marco Polo: 1271-1300 (Italy; Asia) | ||
| 1284-1291 | Arghun. ارغون خان چهارمین فرمانروای امپراتوری ایلخانی مغول در ایران بوده است. او پسر اباقا خان و برادر زاده سلطان احمد تگودار بود. Indien: Khilji Dynastie (1290-1320) Minarett Qutb Minar | ||
| 1291-1295 | Gaikhatu. گیخاتو خان برادر ارغون خان و پنجمین شاه ایلخانان مغول در ایران بود. | ||
| 1295 | Baidu. بایدو خان نوادهٔ هولاکو خان و ششمین شاه ایلخانان در ایران بود. | ||
| 1295-1304 | Ghazan, Größter der Ilkhans, tritt zum Moslemischen Glauben über. Ghazan, greatest of the Ilkhans, a Muslim convert. سلطان محمود غازان خان تبریز | ||
| 1304-1316 | Olijaitu. سلطان محمد خدابنده – اولجایت هشتمین سلطان از سلسله ایلخانان بود |  | |
| 1317-1335 | سلطان ابوسعید پسر الجایتو بود Abu Sa’id. Zusammenbruch des Ilkhaniden Staates. Abu Sa’id. Collapse of the Ilkhanid State. | ||
| Hafez, Dichter aus Shiraz.(1315-1389) Hafez, Shirazi poet. Indien: Tughluk Dynastie | |||
| 1335-1357 1340 | آل‌جلایر،جلایریان، سلسلهٔ ایلکا یا ایلکانیان چوپانیان از خانواده مغول بودند که در قرن ۱۴ میلادی به شهرت رسیدند. در آغاز زیر نظر ایلخانیان حکومت می‌کردند ولی پس از سرنگونی آنها، تقریباً همگی سرزمین‌های آنان را زیر کنترل درآوردند. چوپانیان آذربایجان را پایگاه قدرت خود قرار دادند؛ 1350: The Renaissance begins in Florence (Italy) ام قراقویونلوها نخستین بار در تاریخ در دوره قبل از سلسله صفویه مطرح گردیده‌است. قراقویونلوها که ترکمان بودند ابتدا تحت فرمان سلسله مغولی جلایری‌ها در تبریز و بغداد بودند. اما در سال ۱۳۷۵ (میلادی) قرا یوسف رهبر قراقویونلوها در پی شورشی علیه جلایری‌ها استقلال خود را از جلایری‌ها اعلام کرد و کنترل آذربایجان، موصل و بغداد را به دست گرفت. تیموریان در حوالی ۱۴۰۰ قرا یوسف را شکست داده و قرایوسف به مصر متواری شد. وی پس از مدتی و در ۱۴۰۶ با کمک حاکمان وقت مصر، مملوکها، دوباره کنترل تبریز را بدست آورد. دولت قراقویونلو در بخش مهمی از سرزمین ایران شامل خوزستان، کرمان، فارس و هرات حضور داشت واپسین فرمانروای قره‌قویونلو جهانشاه قراقویونلو نام داشت که اوزون حسن از دودمان آق‌قویونلو او را شکست داد و وی را به همراه پسرش کشت. | ||
Timurids and Turkmen (1380-1500) تیموریان یا گورکانیان |  | ||
| 1370-1405 | Timur Lenk تیمور لنگ (۷۷۱ – ۸۰۷ ه. ق) | ||
| 1380-1405 | Timur erobert Persien. Amtsenthebung der Nestorianischen Kirche. Suspension of the Nestorian Church. در ۷۹۰ ه.ق. / ۲۷ اوت ۱۳۸۷ میلادی تیمور گورکان اصفهان را فتح کرد. مورخان نوشته‌اند که هفتاد هزار نفر از مردم کشته شدند و از سرهای آن ها مناره‌های زیادی ساخت | ||
| 1397 | Timur fällt in Indien ein. | ||
| 1405- 1408 | Tod von Timur. Amtsantritt von Shahrokh. Anarchie in Persien. Death of Timur. Accession of Shahrokh. Anarchy in Iran. Miranshah (Western Persia) | ||
| 1409-1411 | Khalil (Western Persia) خلیل سلطان (۸۰۷ – ۸۱۲ ه. ق) | ||
| 1409-1447 | Shah Rokh Shah شاهرخ میرزا نام چهارمین پسر تیمور گورکانی | ||
| 1411-1492 | Jami, Dichter des Haft Awrang. (poet of the Haft Awrang.) | ||
| 1447-1452 | Ulugh Beg. میرزا محمد طارق بن شاهرخ یا میرزا محمد تَراغای بن شاهرخ مشهور به‌نام اُلُغ‌بیگ | ||
| 1452-1466 | Abu Sa’id der Timuride. سلطان ابوسعید (۸۵۵ – ۸۷۳ ه. ق) Johannes Gutenberg Invents a Printing Press (1440) | ||
| 1438-1506 | Umsturz der Timuriden. سلطان حسین بایقرا ۱۵۰۶ پسر امیر منصور پسر بایقرا پسر عمر شیخ پسر تیمور گورکانی معروف به «خاقان منصور» و معزالسلطنه و ابوالغازی آخرین سلطان بزرگ از امرای تیموری | ||
Safavid (1502-1736) صفویان | |||
| 1487–1524 | Ismail I. wechsel Persiens zum Shiitischen Islam. شاه اسماعیل یکم Ismail I. Conversion of Iran to Shiite Islam. سلطنت شاه اسماعیل صفوی، موسس سلسله صفویه پسر شیخ حیدر بازار دور ,مدرسه هارونیه و بقعه امامزاده هارون در اصفهان اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی Christopher Columbus (1492) 1504: Leonardo da Vinci paints the Mona Lisa | ||
| 1524–1576 | Tahmasb I. شاه طهماسب یکم (زاده ۳ اسفند ۸۹۲ خورشیدی) Nikolaus Kopernikus (1473-1545) (That Is, the Earth Revolves Around the Sun, and Not the Other Way Around) Mughal Emperor of India Muhammad Babur (1526-1530) ظهير الدين محمد بابر بنیانگذار امپراتوری گورکانی هند Muhammad Humayun I(1530-1540) همایون دوران تصرف افغان‌ها 1540-1555 Muhammad Humayun II(1555-1556) س از ۱۵ سال تبعید در ایران و با کمک شاه تهماسب صفوی تاج و تختش را پس گرفت. Jalaluddin Muhammad Akbar (1542–1605) اکبر شاه
| ||
| 1576-1577 | Ismail II. شاه اسماعیل دوم اسماعیل دوم که 25 سال در زندان پدر بود | ||
| 1587–1629 | شاه عباس یکم (زادهٔ ۱ رمضان ۹۷۸ ه.ق – درگذشتهٔ ۱ جمادی‌الاول ۱۰۳۸ق / ۲۷ ژانویه ۱۵۷۱ – ۱۹ ژانویه ۱۶۲۹م)، معروف به شاه عباس کبیر، پنجمین شاهنشاه ایران از دودمان صفوی و نامدارترین فرمانروای این سلسله بود فرزند تقریباً نابینای شاه تهماسب بود شاه محمد خدابنده Abbas I. Höhepunkt der Safavidischen Macht. شاه عباس بزرگ وی سه پسر داشت، یکی را کشت و دو دیگری را نابینا کرد Isfahan is the capital of Persia during the reign of Abbas I (since 1598). | ||
| 1629-1642 | Safi I. شاه صفی دوم – شاه سلیمان Indian: Shah Jahan (1627–1605) جهانگیرشاه پسر شاه صفی که در سن ده سالگی به سلطنت رسید | ||
| 1642–1666 | Abbas II. شاه عباس دوم هفتمین شاهنشاه ایران از دودمان صفوی بود. او فرزند صفی یکم بود و ۲۴ سال حکومت کرد. عباس دوم قدرتمندترین پادشاه صفوی بعد از جد خود عباس یکم بود و شباهت بسیاری به او داشت Indien: Shah Shuja (1657–1658) شاه جهان تحت فرمان شاه جهان معماری هندی-ایرانی به اوج شکوفایی رسید و بناهای مهمی چون تاج محل، مسجد جامع دهلی، قلعه سرخ، آرامگاه جهانگیر و باغ شالیمار در لاهور ساخته شد. Taj Mahal: 1632-1653 (India) | ||
| 1666-1694 | Suleiman I. شاه سلیمان پسر شاه عباس دوم که جوانی بی کفایت و خونخوار و ضعیف العـقـل و هرزه و عیاش بود Leibniz (1646-1716) | ||
| 1694–1722 | Hossein. شاه سلطان حسین پسر شاه سلیمان، وی نیز مردی بی کفایت و اوهام پرست و ضعیف اراده بود محمد اعظم شاه (۲۸ ژوئن ۱۶۵۳ – ۸ ژوئن ۱۷۰۷) پادشاه امپراتوری گورکانیان هند | ||
| 1722 | Safavid Afghanen erobern Isfahan. اصفهان دچار قحطی شد Afghans capture Isfahan. | ||
| 1722-1732 | Tahmasb II. شاه تهماسب دوم پسر شاه سلطان حسین، که دست نشانده نادر قلی بود | ||
| 1724 | Mahmud erobert Shiraz. Massaker an den Safavidischen Princen. محمود افغان Mahmud takes Shiraz. Massacre of Safavid princes. | ||
| 1732-1736 | Abbas III. Sturz der Safaviden. شاه عباس سوم کودک هشت ماهه طهماسب، آخرین پادشاه اسمی صفویه که نادر به نام او حکومت می کرد. | ||
Das moderne Persien zum heutigen Iran (1729 – 1979) | |||
| 1736-1747 | Afshari Nadir Shah Afshar نادر شاه Afsharidische Dynasty von Nader Quli begröndet. In 1738-39 Nadir invaded Mughal India. He was brilliantly successful, taking and sacking Delhi and Lahore and carrying off vast treasure, including the Koh-i-noor diamond and the Peacock Throne.محمد شاه گورکانی (۱۷۰۲–۱۷۴۸ میلادی) از پادشاهان دوره مغول صغیر در امپراتوری گورکانیان هند بود. او درهفده سالگی بر تخت نشست و بین ۱۷۱۹ تا ۱۷۴۸ میلادی فرمانروایی کرد. احمد شاه بهادر (۲۳ دسامبر ۱۷۲۵ – ۱ ژانویه ۱۷۷۵) پسر محمد شاه گورکانی و امپراتور گورکانیان هند بود |  | |
| 1748-1750 | Adil. Shahrokh der Afsharide. عادل شاه | ||
| 1747-1748 | شاهرخ | ||
| 1750-1779 | Zand Karim Khan begründet Zand Dynasty. Karim Khan founds Zand dynasty. 1765: James Watt invents a steam engine حکومت زندیه مدت: 29 سال 1750 تا 1779 میلادی | ||
| 1779-1785 | Ali Murad. The American Revolution: 1775-1783 (US) | ||
| 1785-1789 | Ja’far.Lutf Ampére (1775-1836) | ||
1789-1794 | Ali Khan. Ohm (1789-1849) The French Revolution: 1789-1799 (France) |  | |
| 1795-1797 | Mohammed Qajar stürzt die Zand Dynasty und begründet die Qajaren Dynasty. founder of the Qajar dynasty. He was emasculated by family enemies at the age of five. Faraday (1791-1867) |  | |
| 1797-1834 | Fath Ali Shah. nephew of Aga Muhammad Shah. The Napoleonic Wars: 1799-1815 (France, Europe) Telegraph Revolutionizes Communication: 1832-1840 |  | |
| 1834-1848 | Mohammed Shah. Fotographie (1837) Revolution in Frankreich (1848) Maxwell (1831-1879) | ||
| 1848-1896 | Naser ad-Din Shah.
| ||
| 1896-1907 | Muzaffar ad-Din Shah son of Nasir ad-Din. A weak ruler, he borrowed money from Russia and failed to oppose the encroachments of Russia and Great Britain on Persian sovereignty. He died soon after signing the long-awaited liberal constitution. He was succeeded by Muhammad Ali. 1905:Einstein shows the equivalence of energy and matter (E = mc2) | ||
| 1906 1909-1923 | Mohammed Ali Shah. Sultan Ahmad, The last Qajar monarch was a venal and weak king Einsteins spezielle/allgemeine und Relativitätstheorie 1905-1915 World War I: 1914-1918 (Europe, Asia, Africa) قحطی فراگیر سرهنگ ام. اچ داناهو، افسر اطلاعاتی ارتش بریتانیا که به عنوان خبرنگار ویژه دیلی کرونیکل در ۵ آوریل ۱۹۱۸ وارد ایران شد در کتابش “ماموریت به پرشیا” می‌نویسد که درباره وخامت اوضاع اقتصادی و کمبود غذا در این کشور زیاد شنیده بوده اما پس از عبور از مرز با عمق فاجعه روبرو شده است: “اجساد مردان و زنان در معابر عمومی افتاده بود؛ پشته‌های چروکیده و تلنبار شده بشریتی فلک‌زده، در میان انگشتان خشکیده آنها هنوز دسته‌ای علف که از خاک بیرون کشیده بودند دیده می‌شد یا ریشه‌هایی که از مزارع کنده بودند تا شکنجه مرگ از گرسنگی را سبک‌تر کنند.” در مواقع دیگر پیکری زار و نحیف که اندک شباهتی به انسان داشت، چهار دست و پا به جلوی ماشین‌هایی که می‌گذشتند می‌خزید و بجای حرف با علامت برای تکه‌ای نان التماس می‌کرد. برای رد کردن چنین درخواستی واقعا دل سنگ لازم است.” |  | |
| 1925-1941 | Reza Khan als Reza Shah Begründer der Pahlevi Dynasty. Premier Minister von Ahmad Shah. proclamation of Reza Khan as Reza Shah prime minister of Mohammed Ali Shah, founder of the Pahlavi dynasty. Under his rule the Trans-Iranian RR was built, the Univ. of Tehran was established, and industrialization was stepped-up. Hubble 1929 Niels Bohr (Nobelpreis 1922) |  | |
| 1941-1979 | Mohammed Reza Shah son of Reza Shah Pahlevi. Otto Hahn (Nobelpreis 1944) Max Planck Max Born (Nobelpreis 1954) |  | |
| 1979 – Persien Islamic Republic | |||
| 1979 | Religiöser Aufruhr geführt von Ayatollah Khomeini, protestiert gegen die sogenannte ‘Weiße Revolution’. Islamic Republic under Constitution of 1979, with Ayatollah Musavi Khomeini |  | |
Literatur :
Zwischen Persepolis und Firuzabad
Gräber, Paläste und Felsenreliefs im alten Persien
Persische Mythen
Die alten Persischen Mythen
Geschichte von Zoroaster
Leave a Reply